หมาในมหาวิทยาลัย
คุณจะเลือกชื่นชมสัตว์ชนิดใดระหว่างสุนัขจรจัดที่ยืนตรงและเห่าหอนเวลาได้ยินเสียงเพลงชาติและกระรอกตัวน้อยที่มีอิสระจากเสียงเพลงปลุกใจ เรื่องสั้น “หมาในมหาวิทยาลัย” ชายคาเรื่องสั้นชวนตั้งคำถาม
โดยวิศรุต แสนคำ
เมื่อถึงช่วงปลายฤดูร้อนย่างเข้าต้นฤดูฝน ท้องนาอันแห้งแล้งและเงียบเหงาแห่งตำบลกุดหว้า อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ จะถูกปลุกให้ตื่นขึ้นมามีชีวิตชีวาอีกครั้งด้วยควันโขมงจากบั้งไฟตะไล
บรรดาทีมงานบั้งไฟตะไลหนุ่มน้อยใหญ่ที่ช่วยกันทำขึ้นมาเพื่อจุดขึ้นฟ้า พลางส่งเสียงร้องเฮดีใจเมื่อรู้ว่าบั้งไฟทรงกลมของพวกเขาสามารถพุ่งทยานขึ้นสู่ท้องฟ้าเพื่อบูชาพญาแถนสำเร็จ
เทศกาลบูชาพญาแถนของชาวผู้ไทตำบลกุดหว้า จัดขึ้นระหว่างวันที่ 16-21 พฤษภาคม ที่ผ่านมา ท่ามกลางเสียงคร่ำครวญปนมุขตลกเย้ยหยันของพิธีกรประจำงานที่กล่าวอ้างถึงความเปลี่ยนแปลงของระเบียบกฎเกณฑ์การจัดงานในปีนี้ หลังจากภาครัฐผู้สนับสนุนการจัดงานที่ห้ามจำหน่ายหรือบริโภค “น้ำหล่อเลื่อน” แม้ตัวพิธีกรเองจะคอแห้งอยู่บ้าง แต่ก็ใจดีไม่บืมเตือนเซียนตะไลทั้งหลายว่า ปีนี้ทางการเขาห้ามเล่นพนันอยู่เป็นระยะๆ อีกทั้งยังมี ม. 44 คอยควมคุมความปลอดภัย ด้วยเกรงว่าบั้งตะไลจะไปไม่ถึงพญาแถน แล้วตกใส่หัวชาวบ้าน หรือบินไปชนนกเหล็กเข้าให้
บรรยากาศภายในงาน คันร่มหลากสีสันที่พ่อค้าแม่ขายนำมาจำหน่ายในราคา 100 บาท ให้กับผู้มาเยือน ถูกปักลงบนคันแทเพื่อให้ร่มเงาและปูเสื่อ กินขนมผลไม้ได้ แถมยังช่วยให้แหงนหน้ามองบั้งไฟตะไลขนาดไล่เลี่ยกันไปที่จุดขึ้นสู่ฟ้าได้ถนัดตาขึ้น บั้งไฟตะไลที่ร่วมจุดตามประเพณีมีขนาดและชื่อเรียกแตกต่างกันออกไป เช่น ตะไลหมื่น ตะไลแสน ตะไลล้าน ตะไลสองล้าน ตะไลสิบล้าน โดยเฉลี่ยทุก 8 ถึง 10 นาที บั้งไฟแต่ละบั้งจะถูกจุดให้ที่พุ่งขึ้นไปสู่ฟากฟ้าอันไกลลิบเพื่อสักการะและขอฝนจากพญาแถน
คงไม่อาจปฎิเสธได้ว่า ประเพณีตะไลที่จัดขึ้นโดยชาวผู้ไทกุดหว้าจังหวัดกาฬสินธุ์แห่งนี้ นอกจากจะจุดขึ้นไปเพื่อทำหน้าที่สะกิดพญาแถนให้มอบความอุดมสมบรูณ์มาสู่ของท้องนาในตำบลแล้ว ประเพณีดังกล่าวยังช่วยกระตุ้นเศรษฐกินของตำบลเล็กๆในเขตรอยต่อ จังหวัดกาฬสินธุ์และมุกดาหารคึกคักขึ้น ถึงตอนนี้บั้งตะไฟตะไลสิบล้านคงมิใช่แค่ชื่อที่แสดง ถึงขนาดอันใหญ่โตของบั้งไฟตะไลแห่งกาฬสินธุ์ แต่ยังหมายถึงจำนวนเม็ดเงินที่หลั่งไหล เข้ามาในพื้นที่จากงานประเพณีที่ตั้งอยู่บนฐานความเชื่อของชาวผู้ไทแห่งดินแดนที่ราบสูง
เยาวชนที่ร่วมกันทำบั้งไฟตะไล ต่างกระโดดดีใจหลังบั้งตะไลที่ช่วยกันสร้างลอยทะลุผ่าน แรงดึงดูดขึ้นไปบนฟ้าได้สำเร็จ
ระหว่างรอคิวจุดบั้งไฟตะไล เด็กหนุ่มนอนอิงบังไฟที่เขาและทีมงาน ร่วมกันสร้างสรรค์ขึ้นมาเพื่อร่วมประเพณีขอฝนกระจำปีของตำบล
กลุ่มเยาวชนช่วยกันตระเตรียมบั้งไฟตะไลในบริเวณที่ผู้จัดงานได้จัดสรรเอาไว้ขณะรอคิวจุดบั้งไฟตะไล
เด็กหนุ่มหนึ่งในทีมงานบั้งไฟตะไลของตำบลกุดหล้ากำลังเป่าโหวตสร้างความเพลิดเพลินและกำลังใจให้กับเพื่อนร่วมทีมที่กำลังติดตั้งบั้งตะไฟตะไลล้านอยู่ด้านหลัง
ท่ามกลางประชาชนที่มาร่วมงานประเพณีท้องถิ่นประจำปี ชายสองคนช่วยกันแบกบั้งไฟตะไลหมื่นเพื่อมุ่งหน้าไปยังไงลานจุดบั้งไฟ
สมาชิกทีมงานบั้งไฟนั่งพักอยู่บนคันนาพลางมองเพื่อนร่วมทีมที่กำลังเตรียมบั้งไฟตะไลอยู่บริเวณลานจุด
ด้วยขนาดที่ใหญ่และน้ำหนักที่มากเกินกว่าเรี่ยวแรงของมนุษย์จะช่วยกันแบกขึ้นแท่นจุดได้ บั้งไฟตะไลล้านบั้งนี้จำเป็นต้องใช้รถเครนยกขึ้นแทน
บั้งไฟตะไลกำลังทะยานขึ้นสู่ท้องฟ้าเพื่อบูชาพญาแถน
ทีมงานผู้จุดบั้งตะไลกำลังวิ่งหนีออกมาจากจุดปล่อยตะไล พร้อมถือขวดน้ำมันที่ใช้ใช้จุดบั้งไฟตะไลออกมาด้วย
ฝูงชนทั้งชาวบ้านในพื้นที่และนักท่องเที่ยวจากต่างถิ่นกำลังมองบั้งไฟตะไลที่พุ่งขึ้นสู่ท้องฟ้า
กลุ่มเยาวชนหรือทีมงานผู้สร้างสรรค์บั้งไฟกำลังขนบั้งไฟตะไลไปยังลานจุด
ชายหนุ่มสองคนเนื้อตัวเปื้อนโคลน ตามประเพณีดั้งเดิมแล้ว หากทีมงานที่จุดบั้งตะไลไม่ขึ้นจะต้องจุ่มโคลนให้เลอะทั้งตัว
ขบวนทีมงานบั้งไฟกำลังเดินกลับไปยังซุ้มของตนเองหลังจากจุดบั้งไฟตะไลเสร็จแล้ว
ชายหนุ่มหนึ่งในสมาชิกทีมงานบั้งไฟที่ร่วมงานประเพณีกำลังนอนแช่ตัวในน้ำบนท้องทุ่งนา เพื่อพักผ่อนหลังจากดูบั้งไฟตะไลมาทั้งวัน
วิศรุต แสนคำ บักเจ๊กโคกจากบ้านสงเปลือยจังหวัดกาฬสินธุ์ ตอนนี้เป็นนักศึกษาปริญญาโทสาขาชาติพันธุ์และการพัฒนา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ www.sankhamphotography.com
