โดย วสุธิดา ไชยสำแดง
ยโสธร – ธรรมนูญตำบลคือสิ่งที่ชาวตำบลหนองหมีเชื่อว่าจะเป็นเครื่องมือยุติการใช้สารเคมีทางการเกษตรของคนในชุมชนได้ จึงตั้งคณะทำงานเพื่อรวบรวมกติกาแต่ละหมู่บ้าน แล้วจัดทำร่างธรรมนูญตำบลก่อนทำประชาคมในต้นปีหน้า
เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2561 ผู้นำตำบลหนองหมี 3 ฝ่าย ประกอบด้วย นายถวาย สุขบัตร กำนันตำบลหนองหมี นายจตุรงค์ ชื่นตา นายกองค์การบริหารส่วนตำบลหนองหมี และนายอำนาจ สลับศรี ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองหมี ร่วมประกาศจุดยืนโดยการรับธง No Chemical (ปลอดสารเคมี) ในงานรวมพลังเกษตรกรไทยไม่ใช้สารเคมี ที่บ้านคำครตา อำเภอกุดชุม จังหวัดยโสธร เพื่อขับเคลื่อนสู่ธรรมนูญต้นแบบ ร่วมกับ 14 ตำบลในจังหวัดยโสธร ที่แจ้งความประสงค์ต่อสมัชชาสุขภาพจังหวัดยโสธรว่าต้องการจัดทำธรรมนูญตำบล เนื่องจากเชื่อว่าการใช้ธรรมนูญจะเป็นเครื่องมือให้คนในตำบลถือปฏิบัติร่วมกัน เพื่อแก้ปัญหาอันจะเกิดแก่สุขภาวะของคนในชุมชนโดยเฉพาะประเด็นเรื่องสารเคมีกำจัดศัตรูพืช
ผู้นำตำบลหนองหมี 3 ฝ่าย (จากซ้ายไปขวา) นายถวาย สุขบัติ กำนันตำบลหนองหมี นายจตุรงค์ ชื่นตา นายกองค์การบริหารส่วนตำบลหนองหมี และนายอำนาจ สลับศรี ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองหมี รับธง No Chemical จากนายวิวัฒน์ ศัลยกำธร รมช.เกษตรและสหกรณ์ เมื่อวันที่ 19 ก.ย. 2561
“การใช้กติกาหมู่บ้านอย่างเดียวผมคิดว่าไม่พอ เพราะกติกาหมู่บ้านใช้เฉพาะในหมู่บ้านเท่านั้น การประกาศใช้เป็นธรรมนูญตำบลง่ายต่อการบังคับใช้ และเป็นภาพรวมมากกว่า” นายถวาย สุขบัตร กำนันตำบลหนองหมี อธิบายถึงต้นเหตุของการจัดทำธรรมนูญตำบลหนองหมี
เมื่อเดือนมิถุนายน ปี 2561 นายถวายมีโอกาสไปดูงานที่ตำบลโนนเปือย อำเภอกุดชุม จังหวัดยโสธร และเห็นว่า ตำบลโนนเปือยมีการประกาศใช้ธรรมนูญตำบล ทำให้ปัญหาต่างๆ ในตำบลได้รับการแก้ไขด้วยดี โดยเฉพาะปัญหาเรื่องการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชลดลงจนเป็นที่น่าพอใจ มีหลายครอบครัวที่ปรับเปลี่ยนจากใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชมาทำเกษตรอินทรีย์ โดยบางหมู่บ้านทำเกษตรอินทรีย์แทบทุกหลังคาเรือน
นายถวายสุขบัตร กำนันตำบลหนองหมี เล่าว่า ตนรู้สึกอยากทำบ้างแต่ไม่รู้จักกับทีมผู้สนับสนุน (ทีมสมัชชาสุขภาพจังหวัด) จึงขอให้นายบุญทอง วิเศษชาติ กำนันตำบลโนนเปือย ซึ่งเป็นผู้ที่คุ้นเคยกับทีมสมัชชาสุขภาพจังหวัดช่วยประสานเพื่อขอรับการสนับสนุนงบประมาณและช่วยลงไปเป็นพี่เลี้ยงในการจัดทำธรรมนูญตำบล ต่อมาตนได้เชิญนายจตุรงค์ ชื่นตา นายกองค์การบริหารส่วนตำบลหนองหมี (อบต.หนองหมี) นายอำนาจ สลับศรี ผู้อำนวยการโรงพยายาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองหมี (รพ.สต.หนองหมี) และผู้ใหญ่บ้าน 12 หมู่บ้าน มาประชุมที่บ้านของตน เพื่อปรึกษาเรื่องการจัดทำธรรมนูญตำบล โดยเฉพาะเรื่องการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช เพื่อป้องกันไม่ให้คนในชุมชนและบุคคลภายนอกที่มาเช่าดิน ฉีดพ่นสารเคมีในชุมชนจนก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ อาทิ หนังเน่า ตัดนิ้ว และเป็นแผล อย่างเช่นทุกวันนี้
การประชุมในวันนั้น ผู้ใหญ่บ้านทั้ง 12 หมู่เห็นด้วยกับการจัดทำร่างธรรมนูญตำบล ประกอบกับช่วงเดือนมิถุนายนถึงเดือนกรกฎาคม ปี 2561 มีการทำประชาคมหมู่บ้านเวทีไทยนิยมยั่งยืน นายกอบต.หนองหมีและทีมงานจึงถือโอกาสไปแจ้งชาวบ้านให้ทราบว่า จะมีการจัดทำธรรมนูญตำบลโดยเน้นเรื่องการห้ามใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช เนื่องจากเรื่องงานศพปลอดเหล้าตำบลหนองหมีทำสำเร็จแล้ว ซึ่งได้รับเสียงตอบรับในทางบวก
กระบวนการขับเคลื่อนเพื่อยกระดับจากกติกาหมู่บ้านไปสู่ธรรมนูญตำบลได้เริ่มขึ้นอย่างเป็นทางการในเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ณ ที่ทำการองค์การบริหารส่วนตำบลหนองหมี มีการประชุมครั้งแรก ระหว่าง ผู้นำ 3 ฝ่ายของตำบลหนองหมี (นายกอบต. กำนัน และผอ.รพ.สต.) กับ ครู อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ผู้ใหญ่บ้านทั้ง 12 หมู่ และชาวบ้าน โดยมีทีมสมัชชาสุขภาพจังหวัดยโสธรเป็นผู้จัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อทำความเข้าใจว่าธรรมนูญตำบลคืออะไร และมีการแบ่งกลุ่มย่อยเพื่อแลกเปลี่ยนสถานการณ์ ค้นหาปัญหา และนำกติกาเดิมของแต่ละหมู่บ้านขึ้นมาพิจารณา
เมื่อวันที่ 14 กันยายนที่ผ่านมา ที่รพ.สต.หนองหมี มีการประชุมเพื่อจัดทำธรรมนูญตำบล ครั้งที่ 2 ระหว่างผู้นำ 3 ฝ่ายตำบลและผู้เกี่ยวข้องเพื่อยกร่างธรรมนูญ โดยให้ผู้เข้าร่วมประชุมเสนอกติกาหมู่บ้านเดิมที่ใช้อยู่ทั้ง 12 หมู่บ้าน และกติกาใหม่ที่ต้องการให้มี เพื่อรวบรวมบรรจุลงในร่างธรรมนูญตำบลต่อไป
ว่าที่ร.ต.อุดมชัย ประเสริฐชัยโชคดี นักจัดการงานทั่วไปชำนาญการ อบต.หนองหมี กล่าวว่า การจัดตั้งคณะทำงานพัฒนาและขับเคลื่อนธรรมนูญตำบลหนองหมี มีคำสั่ง เมื่อวันที่ 21 กรกฏาคม 2561 ประกอบด้วยหลายภาคส่วน ดังนี้
นายจตุรงค์ ชื่นตา นายกองค์การบริหารส่วนตำบลหนองหมี นายสนิท ซอกลม นางบุศรา สุริยะ รองนายก อบต. นายสำลี ศรีชนะรองเลขานุการนายกอบต. นายถวาย สุขบัตร กำนันตำบลหนองหมี ผู้ใหญ่บ้าน 12 หมู่ สมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนตำบล ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองหมี ผู้อำนวยการโรงเรียนทุกแห่ง เจ้าคณะตำบลหนองหมี แพทย์ประจำตำบลหนองหมี
คณะทำงานกลุ่มสตรี ประธานกองทุนสวัสดิการ ตำรวจชุมชน นางทัศนีย์ สารทอง ปลัดอบต.หนองหมี นางสาวนริศรินทร พันธเพชร รองปลัดอบต.หนองหมี ว่าที่ร.ต.อุดมชัย ประเสริฐชัยโชคดี นักจัดการงานทั่วไปชำนาญการอบต.หนองหมี และนายประยุทธ บุญทวี นักป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย อบต.หนองหมี
นายอำนาจ สลับศรี ผอ.รพ.สต.หนองหมี ผู้มีส่วนผลักดันธรรมนูญตำบลหนองหมีเพื่อห้ามใช้สารเคมีทางการเกษตรในพื้นที่
นายอำนาจ สลับศรี ผอ.รพ.สต.หนองหมี กล่าวถึงการจัดทำธรรมนูญตำบลว่า หลังประมวลข้อเสนอและความคิดเห็นต่างๆ เสร็จเรียบร้อย จะมีการออกประชาคมเพื่อรับฟังความคิดเห็นของประชาชน 12 หมู่บ้าน ประมาณต้นปีหน้าคาดว่าจะใช้เวลา 1 เดือน หลังทำประชาคมเสร็จ คณะทำงานพัฒนาและขับเคลื่อนธรรมนูญตำบลต้องสรุปผลการออกประชาคมเพื่อปรับปรุงร่างธรรมนูญตำบลตามข้อเสนอ และรับรองร่างธรรมนูญประมาณเดือนมีนาคม ปี 2562 โดยมีแผนจะประกาศใช้ธรรมนูญตำบลไม่เกินเดือนกันยายน ปี 2562
จากการสอบถามประชาชนที่ไม่ได้เข้าร่วมเวทียกร่างธรรมนูญตำบล พบว่ามีผู้ที่เห็นด้วยกับการเปลี่ยนจากกติกาหมู่บ้านให้เป็นธรรมนูญตำบล
นายสมพงษ์ พันธ์เพชร เกษตรกรอินทรีย์บ้านคำก้าว ตำบลหนองหมี สนับสนุนให้มีธรรมนูญตำบล
นายสมพงษ์ พันธ์เพชร เกษตรกรอินทรีย์บ้านคำก้าว ตำบลหนองหมี กล่าวว่า ที่ผ่านมาหมู่บ้านคำก้าวมีแค่กติกา เช่น ห้ามยิงปืนในชุมชน บ้านคำก้าวยังไม่เคยมีกติกาห้ามฉีดยาฆ่าหญ้าและยาฆ่าแมลงเหมือนบ้านดอนโบม หมู่ 10 ตนจึงอยากให้มีกติกาเรื่องห้ามฉีดยาฆ่าหญ้าและยาฆ่าแมลงเพื่อความปลอดภัยโดยตนเป็นห่วงเรื่องสุขภาพของคนในชุมชน
“อยากให้มีธรรมนูญตำบลล้านเปอร์เซ็นต์” นายสมพงษ์กล่าวปิดท้าย
วสุธิดา ไชยสำแดง เป็นผู้เข้าอบรมโครงการอบรมนักข่าวภาคอีสานของเดอะอีสานเรคคอร์ด ประจำปี 2561
