เครดิตภาพจาก เฟซบุ๊กเหมืองแร่หนองบัว
หนองบัวลำภู – กลุ่มอนุรักษ์ป่าชุมชนเขาเหล่าใหญ่-ผาจันได อ.สุวรรณคูหา จ.หนองบัวลำภู เตรียมเข้ายื่นหนังสือต่อผู้ว่าราชการจังหวัดหนองบัวลำภูในวันที่ 13 สิงหาคม 2563 โดยทางกลุ่มฯ จะขอให้ยกเลิกประทานบัตรการทำเหมืองแร่และไม่ให้ต่ออายุประทานบัตรการทำเหมืองแร่ให้แก่บริษัทเอกชนที่จะหมดอายุในวันที่ 24 กันยายนนี้
จดหมายข่าวของกลุ่มอนุรักษ์ป่าชุมชนเขาเหล่าใหญ่-ผาจันได สัมภาษณ์ บัวรอง นาทา ตัวแทนกลุ่มอนุรักษ์เขาเหล่าใหญ่ – ผาจันได ถึงกิจกรรมดังกล่าวว่า ชาวบ้านจะไปขอความเห็นใจจากผู้ว่าฯ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพราะต่อสู้เรื่องนี้มานานจึงอยากให้เหมืองแร่จบที่รุ่นเรา
“อยากให้มีการปิดตำนานเหมืองแร่ดงมะไฟที่ต่อสู้กันมานานกว่า 26 ปี อยากให้ลูกหลานมีพื้นที่ทำกินที่อุดมสมบูรณ์ อยากให้คุณภาพชีวิตของลูกหลานดีกว่านี้” บัวรองตอบคำถามในจดหมายข่าว

สอน คำแจ่ม ภรรยาของ ทองม้วน คำแจ่ม อดีตกำนันที่ถูกลอบสังหารจากการออกมาต่อสู้คัดค้านการสร้างเหมืองแร่ ภาพโดย กลุ่มอนุรักษ์ป่าชุมชนเขาเหล่าใหญ่-ผาจันได
จดหมายข่าวยังระบุการสัมภาษณ์ สอน คำแจ่ม ภรรยาของ ทองม้วน คำแจ่ม อดีตกำนันนักปกป้องสิทธิมนุษยชนดงมะไฟที่ถูกลอบสังหารจากการออกมาต่อสู้คัดค้านการสร้างเหมืองแร่ กล่าวว่า กำนันท้องม้วนถูกสังหารไป 20 กว่าปีแล้ว แต่ความเป็นธรรมยังไม่ปรากฏ ครั้งนี้เราจะต้องต่อสู้ให้สำเร็จ นอกจากจะต่อสู้ให้ได้พื้นที่ทำกินของเรากลับคืนมาแล้วความเป็นธรรมกับกำนันทองม้วนจะได้เกิดขึ้นเสียที คนผิดจะต้องได้รับการลงโทษ”
ทั้งนี้มีการประกาศผ่านเพจเฟซบุ๊กเหมืองแร่หนองบัวว่า การทำกิจกรรมในวันที่ 13 สิงหาคม 2563 ชาวบ้านจะขอเข้าเจรจากับผู้ว่าราชการฯ เพื่อให้มีคำสั่งปิดเหมืองและฟื้นฟูสภาพแวดล้อม หากไม่เป็นผลที่ชาวบ้านก็จะปิดประตูทางเข้า-ออกเหมืองแร่ด้วยตัวเอง
กลุ่มอนุรักษ์เขาเหล่าใหญ่-ผาจันได เป็นการรวมของชาวบ้าน 6 หมู่บ้านที่ได้รับผลกระทบจากการทำเหมืองแร่หินปูนและโรงโม่หินของบริษัท ธ.ศิลาสิทธิ โดยชาวบ้านได้ต่อสู้เพื่อคัดค้านการสร้างเหมืองมาแล้ว 26 ปี เพราะต้องการปกป้องป่าชุมชนเขาเหล่าใหญ่-ผาจันไดที่มีเขาหินปูนและเป็นต้นน้ำแหล่งน้ำซับซึมและอุดมสมบูรณ์หลายลูก ได้แก่ ภูผาฮวก ผาจันได ภูผายา ผาโขง และผาน้ำลอด ฯลฯ

ภาพเขียนสีอายุในถ้ำภูผายา จ.หนองบัวลำภู ที่กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนเป็นสมบัติแห่งชาติ
นอกจากนี้ชาวบ้านยังต้องการปกป้องแหล่งโบราณคดีและแหล่งอารยธรรมโบราณคดีที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์และพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศวัฒนธรรมของจังหวัดหนองบัวลำภู ภายในถ้ำบริเวณพื้นที่ทำเหมืองหินปูนได้มีการค้นพบภาพเขียนสีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ภูผายาที่ปรากฏตามผนังถ้ำ โดยสันนิษฐานว่า ภาพเขียนในถ้ำภูผายามีอายุระหว่าง 2,000 – 4,000 ปี ซึ่งใกล้เคียงกับอายุของภาพเขียนที่ค้นพบที่อุทยานประวัติศาสตร์ภูพระบาท จ.อุดรธานี โดยกรมศิลปากรได้มีประกาศในราชกิจจานุเบกษาเมื่อปี 2548 พ.ศ. 2555 สำนักงานท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดหนองบัวลำภู ได้เก็บข้อมูลบริเวณพื้นที่ภูผายา ถ้ำผาโขง และมีแนวทางในการพัฒนาพื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์
กว่า 26 ปีของการคัดค้านการทำเหมืองแร่และโรงโม่หินมีผู้เสียชีวิตแล้ว 4 คน บุญรอด ด้วงโคตะ สนั่น สุวรรณ ทองม้วน คำแจ่ม และสม หอมพรมมา
เมื่อเดือนธันวาคม 2562 กลุ่มอนุรักษ์ป่าชุมชนเขาเหล่าใหญ่-ผาจันได อ.สุวรรณคูหา จ.หนองบัวลำภู ได้ทำกิจกรรม “เดินปิดเหมือง” ด้วยการเดินในระยะทาง 80 กิโลเมตร จาก ต.ดงมะไฟ ถึงศาลากลางจังหวัดหนองบัวลำภู เพื่อยื่นหนังสือต่อผู้ว่าราชการจังหวัด โดยได้เรียกร้องให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องเพิกถอนใบอนุญาตการใช้พื้นที่ป่าและเพิกถอนประทานบัตรเหมืองหิน