เมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม 2566 เครือข่ายประชาชนสังเกตการณ์การเลือกตั้งปี 2566 ร่วมกับเครือข่ายภาคประชาชนออกแถลงการณ์ต่อการเลือกตั้งทั่วไปล่วงหน้า-นอกเขต วันที่ 7 พฤษภาคม 2566 มีใจความสำคัญว่า ประชาชนตื่นตัวออกมาใช้สิทธิเลือกตั้งล่วงหน้ากว่า 2.2 ล้านคน
บรรยากาศเป็นไปอย่างคึกคัก แสดงให้เห็นถึงความเอาใจใส่ในการมีส่วนร่วมต่อกิจกรรมพื้นฐานของการปกครองระบอบประชาธิปไตย
“เราขอชื่นชมคณะกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน.) ทุกคนที่ปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มที่ตั้งแต่เช้าจรดเย็น อันเป็นการทำงานภายใต้สภาวะอากาศที่ร้อนจัด ทั้งนี้ กปน.ส่วนใหญ่ให้ความร่วมมือต่อการสังเกตการณ์การเลือกตั้งเป็นอย่างดี จนมีส่วนช่วยให้การเลือกตั้งลุล่วงผ่านไปได้”แถลงการณ์ระบุ
นอกจากนี้แถลงการณ์เครือข่ายยังมีข้อกังวลที่เกิดจากการสังเกตการณ์การเลือกตั้ง อาทิ
1. เจ้าหน้าที่เขียนหมายเลขเขตเลือกตั้งผิด โดยระบุหมายเลขเขตเลือกตั้งผิด เป็นรหัสไปรษณีย์ และระบุเลขรหัสเขตเลือกตั้งผิดเขต ซึ่งมีข้อกังวลว่าจะทำให้บัตรเลือกตั้งส่งกลับไปไม่ถึงเขตเลือกตั้งตามภูมิลำเนา หากส่งไปผิดเขตเลือกตั้ง อาจทำให้ผลคะแนนไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ของผู้มีสิทธิเลือกตั้ง
“ปัญหานี้เกิดขึ้นในหลายพื้นที่จนไม่อาจกล่าวได้อย่างชัดเจนว่า เป็นความผิดพลาดเล็กน้อยของคณะกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง (กปน.) แต่เป็นปัญหาในเรื่องความเข้าใจกระบวนการจัดการเลือกตั้งของคณะกรรมการประจำหน่วยเลือกตั้ง”
ทั้งนี้ยังพบว่า ประชาชนจำนวนมากไม่สามารถลงทะเบียนให้ทัน เนื่องจากเว็บไซต์สำหรับการลงทะเบียนเกิดเหตุขัดข้อง อีกทั้งเกิดความสับสนต่อบัตรเลือกตั้ง 2 ใบ รายละเอียดของข้อมูลไม่ตรงกัน
บัตรเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทน เป็นต้น
“แม้การสังเกตการเลือกตั้งส่วนใหญ่ กปน.จะให้ความร่วมมือ แต่ยังมีรายงานว่า กปน.บางหน่วยไม่อนุญาตให้อาสาสมัครเข้าสังเกตการณ์ รวมถึงไม่อนุญาตให้ถ่ายภาพบรรยากาศการเลือกตั้ง หรือถ่ายภาพเอกสารที่ปิดประกาศอยู่ที่หน้าหน่วยเลือกตั้ง”
ทั้งนี้เครือข่ายมีข้อเสนอแนะต่อการเลือกตั้งทั่วไปในวันที่ 14 พฤษภาคม 2566 ดังนี้
1. กกต.ควรชี้แจงจำนวนบัตรเลือกตั้งล่วงหน้าที่มีจัดการที่ผิดพลาด และชี้แจงวิธีการแก้ไขอย่างละเอียด พร้อมแสดงหลักฐานเพื่อสร้างความกระจ่างแก่ประชาชนที่มาใช้สิทธิเพื่อไม่ให้เกิดปัญหา “บัตรเขย่ง”
2. กกต.ควรประกาศสถานที่นับคะแนนบัตรเลือกตั้งล่วงหน้า ซึ่งจะมีการนับคะแนนในวันที่ 14 พฤษภาคม 2566 ทั้ง 400 เขต เพื่อให้ประชาชนที่ยังคงมีข้อห่วงกังวล จะได้เข้าร่วมสังเกตการณ์การนับคะแนน
3. เปิดเผยรายงานผลการนับคะแนนรายหน่วยเลือกตั้ง ทั้งคะแนนผลการเลือกตั้งแบบแบ่งเขต และคะแนนผลการเลือกตั้งแบบบัญชีรายชื่อของทุกหน่วยเลือกตั้ง บนเว็บไซต์ของสำนักงาน กกต.จังหวัด ภายใน 5 วันนับจากวันเลือกตั้ง
4. ขอให้ กปน.ให้ความร่วมมือต่อสังเกตการณ์การเลือกตั้งโดยประชาชน ทั้งการถ่ายภาพกระบวนการจัดการเลือกตั้ง และการบันทึกผลคะแนนของหน่วยเลือกตั้ง เพื่อช่วยให้การเลือกตั้งครั้งสำคัญของประเทศไทย ดำเนินไปด้วยความ โปร่งใส และ เป็นธรรม
