จากคมกระสุน 90 นัด ที่หมายลบชื่อ “ครูครอง จันดาวงศ์” และ “ครูทองพันธ์ สุทธิมาศ” ออกไปจากประวัติศาสตร์พร้อมทำให้ถูกลืม กลับกลายเป็นว่าคมกระสุน 90 นัดนี้เอง ที่ทำให้ชื่อของทั้งสองท่านนี้อยู่ไปตลอดกาล... ในนามของนักสู้ผู้เป็นอีกหนึ่งสายธารแห่งการต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมและประชาธิปไตยในตะวันออกเฉียงเหนือ “ครูครอง จันดาวงศ์ และครูทองพันธ์ สุทธิมาศ”
ถ้า “จิตร ภูมิศักดิ์” ยังคงอยู่เขาจะมีอายุครบ 91 ปี แต่เขาถูกยิงตายที่ชายป่า จ.สกลนคร เมื่อ 5 พฤษภาคม 2509 ด้วยวัยเพียง 36 ปี แต่ผลงานของเขายังคงเป็นปีศาจแห่งกาลเวลา ปลุกเร้า เบิกเนตร ให้คนรุ่นใหม่รุ่นแล้วรุ่นเล่า “อัยการ ศรีดาวงศ์” ก็เป็นหนึ่งในนั้น เขารำพันเพื่อปลุกให้ปู่แห่งปัญญามาดูสวนอักษรของเขาในวันที่ลมหายใจไม่อยู่แล้ว
ตัวแทนเครือข่ายฟื้นฟูประชาสร้างสรรค์ขอนแก่น เข้ายื่นหนังสือต่อ จ.ขอนแก่น ค้าน พ.ร.บ.รวมกลุ่มฯ หวั่นรัฐราชการยึดอำนาจ ส่วน 12,222 รายชื่อภาคเอกชนเตรียมยื่นหนังสือค้านต่อนายกฯ พรุ่งนี้
กว่า 8 ปีภายใต้การบริหารงานของ “ประยุทธ์” ใช้กฎหมายที่เขียนเองอย่างบ้าคลั่ง นับตั้งแต่ ม.44 ที่ให้อำนาจครอบจักรวาล กระทั่งการคง พ.ร.ก.ฉุกเฉินฯ โดยอ้างการจัดการโรคติดต่อ แต่แท้จริงแล้วเป็นการต้องการคงกฎหมายเพื่อการลุกฮือต่อต้านของประชาชน ล่าสุดกฎหมายควบคุม NGO ก็มีเจตนาซ่อนเร้นแบบเดียวกัน
การเรียกร้องประชาธิปไตยก่อนเหตุการณ์ 14 ตุลาฯ 16 จะสำเร็จไม่ได้ หากไม่มีพลังนักศึกษาจากทั่วประเทศออกมารวมพลังกันต่อสู้กับผู้เผด็จการ ในช่วงนั้นนิสิตจากมหาสารคามก็มีบทบาทไม่น้อยเลยทีเดียว “พงศธรณ์ ตันเจริญ” ค้นเจอบันทึกการต่อสู้ของนักศึกษาอีสาน
วิทิต จันดาวงศ์ เล่าเรื่องราวครอบครัว "จันดาวงศ์" ตั้งแต่จำความได้และหลังการออกมาต่อสู้ทางการเมืองของผู้เป็นพ่อ ครอง จันดาวงศ์ ทั้งเรื่องที่รื่นรมย์และขมขื่น
“เผด็จการย่อมใช้วิธีจัดการอย่างเผด็จการวันยังค่ำ เราไม่อาจชะล่าใจได้เลยแม้สักนิดเดียว” เป็นความนึกคิดของนักเขียนในยุคเผด็จการครองเมืองที่ “อรุณรุ่ง สัตย์สวี” บันทึกเหตุการณ์แห่งยุคสมัยไว้
“ผู้นำโง่เราจะตายกันหมด” เป็นถ้อยคำในคลิปวิดีโอที่แชร์กันโลกออนไลน์ของศิลปิน “กู่แคน - ลำใส่แคน Thailand ซวยแล้ว” ที่กลอนลำมีเนื้อหาวิพากษ์วิจารณ์รัฐบาล บทความนี้ วิทยากร โสวัตร จึงนำปรากฏการณ์นี้มาเทียบเคียงกับการต่อสู้ของชาวอีสาน ซึ่งยึดโยงไปถึงเนื้อหาในหนังสือ “ปีศาจ” ของเสนีย์ เสาวพงศ์
เวลา 6 ปี อาจทำให้เด็กทารกกลายเป็นเด็กน้อย แต่ยุคสมัยที่ต้องอยู่ใต้ควันปืนเป็นยุคแห่งความสุขหรือไม่ ชานนท์ ไชยทองดี ชวนตั้งคำถาม
เมื่อเผด็จการลวงหลอกกลอกกลิ้งว่าจะคืนประชาธิปไตยในเร็ววัน แต่เมื่อมีเลือกตั้งกลับไม่เป็นเช่นนั้น จึงถึงเวลาตั้งคำถามของคนรุ่นใหม่และต่อสู้ด้วยการแสดงพลัง หมอลำแบงค์ ปฏิภาณ ลือชา เขียนกลอนลำแสดงในงาน มข.พอกันทีเมื่อวันที่ 26 ก.พ.ที่ผ่านมา
ครูครอง จันดาวงศ์ เป็นต้นตำรับของนักต่อสู้อีสานที่ไม่สยบยอมกับอำนาจเผด็จการ ยุคจอมพลสฤษดิ์จึงใช้ ม.17 จัดการกับผู้แข็งขืน “ปฏิภาณ ลือชา” (หมอลำแบงค์) ได้ร่ายกลอนลำในงานรำลึกครูครอง จันดาวงศ์ เมื่อ 2 ปีที่แล้ว
“สิ่งที่เราเห็นในช่วงที่ผ่านมาเป็นแนวโน้มของการหดตัวของภาคประชาสังคม รัฐบาลหลายประเทศก็เป็นเผด็จการ มีการปิดปากผู้วิพากษ์วิจารณ์ ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าสลดใจ” Staffan Herrström เอกอัครราชทูตสวีเดนประจำประเทศไทย กล่าวตอนหนึ่งในเทศกาลสิทธิมนุษยชนที่ จ.อุบลราชธานี
