น่าแปลก ที่สมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ หรือ ส.ว. บางคน ประกาศว่า การโหวตนายกจะปิดสวิชต์ตัวเอง โดยการงดออกเสียง หรือกระทั่งบางคนหนีประชุมรัฐสภา
มันออกจะดูเป็นตลกร้าย ไม่ว่าจะมองผ่านแว่น หรือมุมมองด้านใดก็ตามแต่ หากมองในแว่นของคณิตศาสตร์การเมือง จะเห็นว่าสมการนี้มีเพียง 2 ตัวเลือกเท่านั้น คือ “Yes” or “No” นั่นคือ การโหวต “เห็นชอบ” นายกรัฐมนตรีที่มาจากเสียงข้างมากในสภาผู้แทนราษฎร กับ “ไม่เห็นชอบ”
การงดออกเสียง ไม่ใช่การปิดสวิชต์ตัวเอง แต่เป็นการผลักดันสถานการณ์การเมืองให้ไปสู่ทางตัน
รัฐธรรมนูญมาตรา 272 วรรคหนึ่ง ระบุว่า
ในระหว่างห้าปีแรกนับแต่วันที่มีรัฐสภาชุดแรกตามรัฐธรรมนูญนี้ การให้ความเห็นชอบบุคคลซึ่งสมควรได้รับแต่งตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีให้ดำเนินการตามมาตรา 159 เว้นแต่การพิจารณาให้ความเห็นชอบตามมาตรา 159 วรรคหนึ่ง ให้กระทำในที่ประชุมร่วมกันของรัฐสภา และมติที่เห็นชอบการแต่งตั้งบุคคลใดให้เป็นนายกรัฐมนตรีตามมาตรา 159 วรรคสาม ต้องมีคะแนนเสียงมากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ของทั้งสองสภา
จะเห็นได้ว่า ต้องมีมติ “เห็นชอบ” มากกว่ากึ่งหนึ่งของจำนวนสมาชิกที่มีอยู่ของทั้งสองสภา ดังนั้นในโจทย์ข้อนี้ จะมีเพียง 2 เซตเท่านั้น คือ เห็นชอบ (A) และอีกเซตคือ ตรงข้ามกับเห็นชอบ (A’)
จะไม่มีการแบ่งเป็น เซตเห็นชอบ เซตไม่เห็นชอบ เซตงดออกเสียง เซตไม่มาประชุม เพราะทั้งหมดจะถูกพิจารณาเพียงเสียงของการเห็นชอบเท่านั้น ในเอกภพสัมพัทธ์ (จำนวนทั้งหมด)
ดังนั้น ไม่เห็นชอบ = งดออกเสียง = ไม่มาประชุม
หากึ่งหนึ่ง
การหาจำนวนของกึ่งหนึ่ง (ครึ่งหนึ่ง) คือการนำจำนวนทั้งหมด (ส.ส. + ส.ว.) มาหารด้วย 2
จะเห็นว่า จำนวน ส.ส. 500 + จำนวน ส.ว. 250 คน เมื่อหารหากึ่งหนึ่งจะได้ 375 มากกว่ากึ่งหนึ่งคือ 376 เสียง ดังนั้นทุกจำนวนจะถูกนับเป็นจำนวนของตัวเศษ ยิ่งจำนวน ส.ส. และ ส.ว. มากเท่าไร จำนวนกึ่งหนึ่งก็มากเท่านั้น ในทางกลับกัน หากจำนวนน้อยลง กึ่งหนึ่งก็น้อยลงเท่านั้น หาก ส.ว. ลาออกจำนวน 127 คน เสียงของ 8 พรรคร่วม 312 เสียง ก็สามารถตั้งรัฐบาลภายใต้รัฐธรรมนูญปัจจุบันได้
ผลการโหวตเมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม พบว่า
| ส.ส. | ส.ว. | รวม | |
| เห็นชอบ | 311 | 13 | 324 |
| ไม่เห็นชอบ | 148 | 34 | 182 |
| งดออกเสียง | 40 | 159 | 199 |
| ไม่มาประชุม | 1 | 43 | 44 |
| รวม | 500 | 249 | 749 |
ดังนั้น หากเสียงของฝ่าย ส.ว. ที่งดออกเสียง และไม่มาประชุม ที่มีจำนวน 202 คน ลาออกจำนวน 127 คน หรือ 63% การเลือกนายกรัฐมนตรี ก็สามารถจบได้ในครั้งเดียว จำนวน ส.ว. ที่ยังคงอยู่ในตำแหน่ง มีผลต่อการคำนวณหากึ่งหนึ่งของการโหวต
สุดท้าย ทางเลือกของเหล่า ส.ว. ผู้ทรงเกียรติ มีเพียง 3 ทาง คือ
1. กล้าประกาศต่อหน้าประชาชน ว่า “เห็นชอบ” หรือ “ไม่เห็นชอบ” ต่อนายกรัฐมนตรีที่มาจากเสียงข้างมากของสภาผู้แทนราษฎร ที่ได้รับฉันทามติ มาจากการเลือกตั้งของประชาชน ไม่ต้องเป็นอีแอบ แสร้งวางตัวเป็นกลางโดยการ งดออกเสียง
2. ลาออก เพราะการลาออกมีผลต่อจำนวน กึ่งหนึ่ง ของรัฐสภา
3. ยกมือสนับสนุนการแก้ไขรัฐธรรมนูญมาตรา 272 ตัดอำนาจ ส.ว. ในการโหวตเลือกนายก
วันที่ 21 สิงหาคม พรรคเพื่อไทยแถลงตั้งรัฐบาล ประกอบด้วย 11 พรรคการเมืองจำนวน 314 เสียง ข้อเท็จจริงกรณีก็คือ
1. เสียง ส.ว. ยังคงมีผลต่อการเลือกนายกรัฐมนตรี ซึ่งต้องการเสียงอีกจำนวน 61 เสียง เพื่อให้ได้ 375 เสียง (กึ่งหนึ่งของรัฐสภา)
2. การตั้งรัฐบาลในครั้งแรก ที่นำโดยพรรคก้าวไกล ประกอบด้วย 8 พรรคการเมือง จำนวน 312 เสียง ซึ่งน้อยกว่าการตั้งรัฐบาลโดยเพื่อไทยเป็นแกนนำเพียง 2 เสียงเท่านั้น ซึ่งเป็นจำนวนที่น้อยมาก
แต่พรรคเพื่อไทยมีความมั่นใจว่า ส.ว. จะโหวตรับรองให้ ซึ่งก็เป็นที่จับตาท่าทีของ ส.ว. ต่อการโหวตในครั้งนี้ ว่าจะเป็นไปในทิศทางใด จะปิดสวิชต์ตัวเองโดยการงดออกเสียง หรือจะโหวตรับรองโดยให้เหตุผลเรื่องการเคารพเสียงของสภาผู้แทนราษฎร (ที่สวนทางกับการโหวตในครั้งแรก)
สุดท้ายแล้ว “การงดออกเสียง” ในทางคณิตศาสตร์เท่ากับ “การไม่รับรอง” แต่การงดออกเสียงในมิติทางการเมือง มันคือเกมส์ของการแย่งชิงอำนาจ การที่เราไม่มีรัฐบาลหลังการเลือกตั้งกว่า 3 เดือน สะท้อนได้ดีว่า สมการนี้ถูกวางไว้หลายชั้น และตัวแปรภายนอกมีน้ำหนักในการตัดสินชี้ขาดมากกว่าตัวแปรภายใน
แม้ไม่ได้เป็นประเด็นอึกทึกครึกโครม แต่ 3 สิงหาคม 2566 ที่ผ่านมา มีอีกข่าวหนึ่งที่น่าสนใจ คือ ศาลจังหวัดนครราชสีมาชั้นต้นได้พิพากษาจำคุกนักศึกษารุ่นพี่ 24 คนจากมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน ที่ได้จัดกิจกรรมรับน้องโหดเมื่อวันที่ 13 มีนาคม 2565 จนทำให้นายพัสยศ ชลภักดี หรือ “น้องเปรม” อายุ 19 ปี นักศึกษาชั้น ปวส. ปี 1 สาขาช่างกลโรงงาน เสียชีวิต
ตลอดหลายวันที่ผ่านมามีกระแสคลิปวิดีโอสั้นหมอลำซิ่งกำลังร้องเพลงปรากฏตามสื่อโซเซียลต่างๆ โดยมีเนื้อเพลงว่า “คนจนล่ะมีสิทธิ์ไหมคะ คนจนล่ะมีสิทธิ์ไหมคะ มีงานให้ทำไหมคะ ปริญญาไม่มี ปริญญาไม่มี แต่มีหีนะคะ แต่มีหมอยนะคะ” ทำให้คนที่ได้ฟังยิ้มหัวเราะสนุกสนานขบขันไปตามกัน
มนุษย์เป็นสัตว์สังคมแต่ไหนแต่ไรมา แม้จะมีความเป็นปัจเจกในร่างกายและจิตใจที่ทำให้มนุษย์สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ด้วยตัวเองโดยลำพังอยู่ก็ตาม แต่ความเป็นปัจเจกนั้นก็ได้สร้างความผูกพันกันทางสังคมขึ้นตลอดวิวัฒนาการที่เนิ่นนานมาของเผ่าพันธุ์มนุษย์
การสถาปนาอำนาจกษัตริย์ผ่านอำนาจศาสนาเริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่รัชกาลที่ 4 มีการก่อตั้ง “ธรรมยุติกนิกาย” ที่ถือเป็นนิกายฝ่ายราชสำนัก และในสมัย ร.5 เกิดการสร้างรัฐชาติแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์และรวบอำนาจปกครองพระสงฆ์ทั่วประเทศขึ้นต่อกรุงเทพฯ ภายใต้มหาเถรสมาคมซึ่งกลายเป็นศาสนจักรของรัฐ ต่อมาในสมัย ร.6 พุทธศาสนากลายมาเป็นคำขวัญที่เป็นส่วนหนึ่งของอุดมการณ์ความเป็นรัฐชาตินั้นคือ “ชาติ ศาสน์ กษัตริย์”
