เจาะประเด็น

“สนามบินเสรีไทย คือ ความภูมิใจของชาวนาคู” เป็นข้อความที่ปลุกให้ชาวบ้านนาคูหลายร้อยคนลุกขึ้นสู้ด้วยการตบเท้าเข้ายื่นหนังสือต่อนายอำเภอเพื่อระงับยับยั้งกองทัพอากาศเข้าใช้พื้นที่สนามบินเสรีไทยด้วยการปลูกอ้อยกว่า 100 ไร่ เพื่อกลบฝังประวัติศาสตร์ชาติไทย โดยไม่สอบถามชาวบ้าน นี่จึงเป็นบทเรียนและบทสรุปบนหน้าฉากหนึ่งของการต่อสู้ของชาว จ.กาฬสินธุ์ที่สามารถปกป้องประวัติศาสตร์ชุมชนและประวัติทางการเมืองที่คนในพื้นที่มีบทบาทสำคัญในช่วงสงครามโลกครั้งที่สองได้อย่างมีเกียรติและมีศักดิ์ศรี

ในตอนที่ 1 รัสเซลล์ แชปแมน สำรวจสำนึกในภูมิภาคอีสานที่ถูกปลุกขึ้นมา โดยการชุมนุมประท้วงของคนรุ่นใหม่ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ซึ่งถูกจุดชนวนจากการสั่งยุบพรรคอนาคตใหม่ ทว่าความเคลื่อนไหวทางการเมืองก็ยังคงดำเนินเรื่อยมา แม้เวลาผ่านไปกว่าปีครึ่ง แต่ยังคงต้องจับตาว่า ความตื่นตัวนี้จะแผ่วลงหรือไม่

ไม่น่าเชื่อว่า ข้างกำแพงสูงของเรือนจำเมืองสกลนคร ซึ่งเคยเป็นพื้นที่แห่งการกักขังจะถูกปรับเปลี่ยนเป็นพื้นที่แห่งเสรีภาพให้ผู้มาดูหนัง ฟังเพลง ดื่มด่ำกาแฟ วาดภาพ รวมถึงถกเถียงเรื่องราวของอนาคตภายใต้กิจกรรม “แคมคุก” ดูเหมือนว่า พื้นที่คุกเก่าเมืองสกลฯ กว่า 10 ไร่ที่อยู่กลางเมืองกำลังถูกท้าทายจากผู้คนผลักดันให้เป็น Public Space และพื้นที่สร้างเศรษฐกิจของชุมชน เพื่อลบภาพพื้นที่แห่งการคุมขังกลางเมืองให้กลายเป็นพื้นที่แห่งเสรีภาพกลางชุมชน

ใครเป็นวัยรุ่นยุคนี้แล้วไม่รู้จักนิยายแชทในแอป “จอยลดา” และ แอป “รี้ดอะไร้ต์” ถือว่า เชยระเบิด ถ้าคุณไม่รู้จักนิยายแชท “สุมาวดี โพคะรัตน์ศิริ” นักศึกษาฝึกงาน The Isaan Record รับอาสาพาคุณไปเปิดโลกนิยายของคน Gen Z เพื่อให้รู้เท่าทันว่า พวกเขารับสารแบบไหน แล้วคุณจะรู้ว่า คนรุ่นใหม่ก็อ่านหนังสือ เพียงแค่เพียงรูปแบบเท่านั้น

“ครูตะวัน” กลุ่มครูข้างถนน ติดตามความเคลื่อนไหวของคนไร้บ้านเมืองอุดรธานีมากว่า 30 ปี โดยเขาพบว่า ระหว่างโควิดมีคนไร้บ้านเพิ่มมากขึ้น ทั้งจากปัญหาครอบครัว ปัญหาเศรษฐกิจ ทำให้บางครอบครัวเลือกศาลาในสวนสาธารณะเป็น “บ้าน” เพื่อเลี้ยงดูลูกน้อยในวัยกำลังเติบใหญ่

จากคมกระสุน 90 นัด ที่หมายลบชื่อ “ครูครอง จันดาวงศ์” และ “ครูทองพันธ์ สุทธิมาศ” ออกไปจากประวัติศาสตร์พร้อมทำให้ถูกลืม กลับกลายเป็นว่าคมกระสุน 90 นัดนี้เอง ที่ทำให้ชื่อของทั้งสองท่านนี้อยู่ไปตลอดกาล… ในนามของนักสู้ผู้เป็นอีกหนึ่งสายธารแห่งการต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมและประชาธิปไตยในตะวันออกเฉียงเหนือ “ครูครอง จันดาวงศ์ และครูทองพันธ์ สุทธิมาศ”

14 กุมภาพันธ์ 2565 ถือเป็นวันแห่งความรัก แต่สำหรับดีเจต้อย – พิเชษฐ์ ทาบุดดา’ แกนนำกลุ่มชักธงรบ เขาถือว่าเป็น “วันแห่งอิสรภาพ” ที่ได้รับการปล่อยตัวออกจากเรือนจำ พร้อมกับบาดแผลที่ในความทรงจำจากคดีที่ไม่ได้อยู่ในเหตุการณ์เผาศาลากลาง จ.อุบลฯ ด้วยความเป็นลูกหลานผู้มีบุญบ้านสะพือทำให้เขามีใจฮึดสู้ โดยประกาศจะกลับมาจัดรายการวิทยุและรื้อรายการ ชักธงรบให้กลับมาได้รับความนิยมอีกครั้ง

“อภิชาติพงษ์ วีระเศรษฐกุล” นำนิทรรศการประวัติศาสตร์กระจ้อยร่อย (A Minor History) ที่ได้แรงบันดาลใจจากการพูดคุยกับอาสาสมัครที่เก็บศพ 4 นักต่อสู้ผู้ถูกฆ่ายัดแท่งปูนทิ้งลงโขงมาถ่ายทอดเป็นงานศิลปะ พร้อมเปิดให้เข้าชมแล้ว มาไว้ที่อาร์ตแกลลอรี่ “ใหม่อีหลี” จ.ขอนแก่น เปิดให้เข้าชมแล้วตั้งแต่วันนี้ถึง 27 พ.ย.

ประมวลภาพทำบุญแจกข้าวผู้มีบุญสะพือและทุ่งศรีเมือง จ.อุบลฯ ระหว่าง 3-4 เม.ย.

บุญบาปถูกนำมาผสมปนเปกับงานแห่เทียนพรรษา เมืองอุบลราชธานีอย่างแยกไม่ออก ทำให้ผู้คนทั่วไปเข้าใจว่า การแห่เทียน เป็นประเพณีดั้งเดิมแต่ครั้งโบราณ แต่แท้จริงแล้วความวิจิตรตระการของขบวนแห่เทียนกลับเป็นการกลบฝังประวัติศาสตร์แห่งความเจ็บปวดบางอย่างที่แทบไม่มีใครรู้จักหรือจดจำ นั่นคือ สถานที่จัดงานเคยเป็นลานประหารผู้มีบุญเมื่อปี 2444 

ยุคหนึ่ง หน้าประวัติศาสตร์ของหมู่บ้านสะพือ ได้ถูกจารึกไว้ว่า เป็นสถานที่เกิดศึกโนนโพธิ์ที่กบฏผู้มีบุญถูกปราบในช่วง พ.ศ. 2444  ทว่า ยังมีอีกหนึ่งเรื่องราวของการต้มเกลือที่หลบซ่อนอยู่ในความทรงจำ และหล่นหายไปตามกาลเวลา ให้เราได้ศึกษาในพื้นที่แห่งประวัติศาสตร์